دکتر امیرحسین مشرفی استاد دانشگاه، مدیر و موسس آزمایشگاه دامپزشکی

به گزارش چامه شمال به نقل از پایگاه خبری تیرنگ، در سال‌های اخیر، با افزایش علاقه به نگهداری از گربه‌ها، نگرانی‌هایی درباره بیماری‌های مشترک میان این حیوان و انسان مطرح شده است. یکی از مهم‌ترین این بیماری‌ها، توکسوپلاسموز است که اغلب با شایعات و اطلاعات نادرست همراه بوده و باعث ایجاد ترس در میان افراد، به‌ویژه زنان باردار یا کسانی که قصد بارداری دارند، شده است. برخی تصور می‌کنند که نگهداری گربه مستقیماً منجر به ناباروری یا مشکلات بارداری می‌شود، اما آیا این باورها پایه علمی دارند؟ در این مقاله، با بررسی علمی این انگل، راه‌های انتقال، علائم، روش‌های پیشگیری و تشخیص آن، سعی خواهیم کرد نگرانی‌های غیرمنطقی را برطرف کنیم و تصویری واقعی از پیشگیری‌های لازم ارائه دهیم.

توکسوپلاسموز چیست و چگونه منتقل می‌شود؟

توکسوپلاسموز یک بیماری انگلی است که توسط توکسوپلاسما گوندی ایجاد می‌شود. این انگل در سراسر جهان وجود دارد و انسان‌ها و حیوانات مختلف را آلوده می‌کند. برخلاف تصور رایج، گربه‌ها تنها میزبان نهایی این انگل هستند و انتقال بیماری از آن‌ها به انسان چندان رایج نیست. این انگل عمدتاً از طریق مصرف گوشت خام یا نیم‌پز، سبزیجات آلوده و آب غیر بهداشتی منتقل می‌شود.

گربه‌ها از طریق خوردن شکارهای آلوده (مانند موش یا پرنده) یا گوشت خام حاوی کیست‌های توکسوپلاسما، به این انگل مبتلا می‌شوند. این انگل پس از ورود به بدن گربه، در روده آن‌ها تکثیر شده و تخم‌های انگل (اووسیست‌ها) از طریق مدفوع دفع می‌شوند. نکته مهم اینجاست که مدفوع گربه تازه دفع‌شده قادر به انتقال بیماری نیست، بلکه اووسیست‌ها برای آلوده‌کنندگی باید حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت در محیط باقی بمانند. بنابراین، رعایت بهداشت و تمیز کردن روزانه ظرف خاک گربه می‌تواند خطر انتقال را تقریباً به صفر برساند.

آیا گربه‌ها عامل اصلی توکسوپلاسموز در انسان هستند؟

برخلاف تصورات رایج، بیش از ۸۰ درصد موارد ابتلا به توکسوپلاسموز در انسان از طریق مصرف گوشت آلوده و سبزیجات نشسته رخ می‌دهد، نه از طریق تماس با گربه‌ها. بسیاری از افراد در طول زندگی خود بدون هیچ علامتی با این انگل مواجه شده و به‌طور طبیعی ایمنی پیدا می‌کنند. بنابراین، نگهداری از گربه در محیط خانگی، با رعایت نکات بهداشتی، هیچ تهدید جدی برای سلامت افراد، حتی زنان باردار، محسوب نمی‌شود.

علائم بیماری توکسوپلاسموز در انسان

بیشتر افراد سالم پس از ابتلا به این انگل، هیچ علامتی ندارند یا علائم خفیفی مشابه سرماخوردگی (تب، ضعف، درد عضلانی و گلودرد) را تجربه می‌کنند. اما در افراد با سیستم ایمنی ضعیف (مانند بیماران مبتلا به ایدز، بیماران تحت شیمی‌درمانی یا افراد دریافت‌کننده پیوند عضو)، این انگل می‌تواند به مغز، چشم‌ها و سایر اندام‌ها آسیب برساند.

توکسوپلاسموز و بارداری؛ آیا واقعاً باید نگران بود؟

نگرانی اصلی درباره توکسوپلاسموز مربوط به زنان بارداری است که برای اولین بار در دوران حاملگی به این انگل آلوده می‌شوند. در این شرایط، انگل ممکن است از طریق جفت به جنین منتقل شده و مشکلاتی از جمله سقط جنین یا ناهنجاری‌های مادرزادی ایجاد کند. اما این نگرانی فقط برای زنانی مطرح است که هیچ‌گاه قبلاً با این انگل مواجه نشده‌اند.

بسیاری از زنان قبل از بارداری بدون آنکه بدانند، در معرض این انگل قرار گرفته‌اند و ایمنی کافی در برابر آن پیدا کرده‌اند. یک آزمایش ساده خون (آزمایش آنتی‌بادی توکسوپلاسما) می‌تواند مشخص کند که فرد قبلاً با این انگل تماس داشته یا خیر. اگر فردی پیش از بارداری به این انگل آلوده شده باشد، خطری جنین را تهدید نمی‌کند.

راه‌های پیشگیری از توکسوپلاسموز

با رعایت چند نکته ساده، می‌توان خطر ابتلا به توکسوپلاسموز را به حداقل رساند:

1. عدم مصرف گوشت خام یا نیم‌پز، گوشت باید در دمای مناسب (۶۳ تا ۷۱ درجه سانتی‌گراد) کاملاً پخته شود.

2. شستن دست‌ها پس از تماس با گوشت خام، خاک یا سبزیجات تازه.

3. شست‌وشوی کامل سبزیجات و میوه‌ها قبل از مصرف.

4. تمیز کردن روزانه ظرف خاک گربه با دستکش و شستن دست‌ها پس از آن.

5. اجتناب از تغذیه گربه با گوشت خام.

6. نگه داشتن گربه در خانه و جلوگیری از شکار موش و پرندگان.

روش‌های تشخیص توکسوپلاسموز

تشخیص توکسوپلاسموز از طریق آزمایش خون انجام می‌شود که سطح آنتی‌بادی‌های IgM و IgG را بررسی می‌کند. اگر فردی در گذشته آلوده شده باشد، IgG مثبت خواهد بود که نشان‌دهنده ایمنی است. در صورت عفونت فعال، IgM مثبت می‌شود که ممکن است نیاز به بررسی‌های بیشتر داشته باشد.

در اغلب موارد، توکسوپلاسموز نیازی به درمان ندارد، زیرا بدن به‌طور طبیعی با آن مقابله می‌کند. اما در افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا زنان بارداری که برای اولین بار آلوده شده‌اند، درمان انجام می‌شود.

نتیجه‌گیری؛ آیا گربه‌ها واقعا خطرناک‌اند؟

بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که گربه‌ها در ایجاد توکسوپلاسموز نقش بسیار کمتری نسبت به مواد غذایی آلوده دارند. اگرچه این حیوانات می‌توانند میزبان انگل باشند، اما با رعایت بهداشت و انجام اقدامات پیشگیرانه، خطر انتقال بیماری از آن‌ها به انسان تقریباً ناچیز است. زنانی که قصد بارداری دارند، به‌جای نگرانی بی‌مورد، می‌توانند با انجام آزمایش‌های لازم و رعایت نکات بهداشتی، بدون ترس از ابتلا به توکسوپلاسموز، از داشتن گربه لذت ببرند. بنابراین، نباید باورهای غلط باعث شود که افراد از نگهداری این حیوانات دوست‌داشتنی و بی‌خطر صرف‌نظر کنند. گربه‌ها تهدید نیستند، بلکه ترس‌های بی‌اساس و اطلاعات نادرست، عامل اصلی اضطراب در مورد این بیماری هستند.

انتهای پیام/