حسین احمدی

به گزارش چامه شمال، جمعیت جوان بعنوان یکی از عوامل مهم اقتدار کشورها به شمار رفته و نیروی مولد نیز یکی از پایه های اصلی قدرت و رشد اقتصادی و اجتماعی کشورها محسوب می شود. قدرت و توسعه هر کشور در رابطه با نیروی انسانی و جمعیت معنا پیدا می کند و حرکت به سمت توسعه همه جانبه نیاز جدی به توسعه و ارتقاء سرمایه انسانی داشته و یکی از مهم ترین مولفه های سرمایه انسانی، وضعیت سلامت مردم است.

خوشبختانه امید به زندگی زنان و مردان در کشورمان در طول ۵ سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و در حال حاضر امید به زندگی به بیش از ۷۵ سال رسیده است. اما متاسفانه میزان زوج های جوانی که پس از ازدواج و آغاز زندگی مشترک رغبتی به فرزند آوری ندارند، رو به افزایش بوده و همین اتفاق موجبات پیر شدن جمعیت را فراهم کرده است.

ایران 10 سال پیرتر شده است

در همین راستا دکترعباس علیپور معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در گفتگو با خبرنگار ما می گوید: قدرت توسعه هر کشور با نیروی انسانی معنی پیدا می کند و یکی از مهمترین مولفه های توسعه یک کشور نیروی انسانی است.

وی با اشاره به اینکه در 45 سال گذشته کشور ما ده سال پیرتر شده است، می افزاید: طبق آمار‌های مجامع بین‌المللی، ایران سریع‌ترین افت نرخ رشد جمعیت را دارد و طی ۲۰ سال آینده، کشور ما جزو پیر‌ترین کشورهای جهان خواهد بود.

وی یادآور می شود: اکنون حدود ۶۸ درصد جمعیت کشور در سنین کار و فعالیت (بین ۱۵ تا ۶۵ سال) هستند اما با کاهش تعداد تولدها که هم اکنون در حال رخ دادن است و با افزایش سالمندان این عدد تحت تاثیر قرار خواهد گرفت؛ بطوریکه بر اساس برآوردهای انجام شده، یک پنجم از جمعیت کشور حدود 19 درصد سن سالمندی را تجربه می کنند و جمعیت زنان سالمند بیش از 2/1 میلیون نفر بیشتر از مردان سالمند خواهد بود و توازن جمعیتی و جمعیت مولد در سن کار تغییر خواهد کرد.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران ادامه می دهد: پنجره جمعیتی که بعنوان یک فرصت و امتیاز در جهت جبران کاهش نرخ رشد جمعیت و نرخ باروری می باشد از سال 1385 در ایران باز شده و در سال 1425 بسته خواهد شد و اگر از این فرصت استفاده نشود از کل توان جامعه برای نگهداری سالمندان استفاده خواهد شد.

سیاه‌چاله جمعیتی در یک قدمی کشور

دکتر علیپور می گوید: خوشبختانه هنوز پنجره جمعیتی در کشورمان باز است و در صورت برنامه ریزی و اقدام مناسب می‌توان از فرصت چندساله باز بودن پنجره جمعیتی استفاده کرد و مانع از سقوط کشور به سیاه‌چاله جمعیتی شد.

وی اضافه می کند: ارتقای پویایی، بالندگی و جوانی جمعیت با افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جایگزینی بعنوان سیاست اصلی دانشگاه علوم پزشکی است که در این راستا اختصاص تسهیلات مناسب برای مادران بویژه در دوران بارداری و شیردهی و پوشش بیمه ای هزینه های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان در حمایت از پویایی و بالندگی جمعیت در دست اجراست.

دکتر علیپور تاکید می کند: برای تاثیر باورها و فرهنگ سازی فرزندآوری باید از ظرفیت مساجد، جامعه روحانیت و آموزش و پرورش استفاده شود.

وی در پایان یادآور می شود: برای استفاده از همفکری برای تعامل و ظرفیت‌های میان بخشی نهادهای موثر، قرارگاه سلامت و جوانی جمعیت در کلیه دانشگاه های علوم پزشکی کشور ایجاد شد.

از نو رسیده خبری نیست

همچنین دکتر اقدس عبادی سرپرست اداره مامایی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مازندران به خبرنگار ما می گوید: اوج سنین باروری در کشور و بر اساس آمارهای رسمی مرکز آمار ایران در سنین ۲۰ تا ۳۵ سالگی بانوان است هرچند که حدود ۱۷ درصد موالید کشور در خانم‌های بالای ۳۵ سال است. اما به هر حال اوج باروری خانم‌های کشور و بیشترین میزان فرزندآوری در بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی بانوان است.

وی معتقد است که در کنار این موضوع شرایط فرهنگی، اجتماعی و عوامل اقتصادی نیز تاثیرگذارند. در استان مازندران میانگین سنی مادران که در سال 1389 حدود 27 سالگی بوده در سال 99 به حدود 30 سالگی رسیده است که نشان می دهد مادران دیرتر به فرزندآوری فکر می کنند.

دکترعبادی اظهارداشت: درمورد پوشش هزینه درمان ناباروری بودجه و منابع خوبی در نظر گرفته شد و با منابعی که مجلس شورای اسلامی برای سالجاری تخصیص داد، برآورد این است که برای اکثریت کسانی که براساس پروتکل‌های وزارت بهداشت درخواست خدمت می کنند، امکان ارائه خدمات ( IUI و IVF و سونوگرافی) وجود خواهد داشت.

فعالیت 4 مرکز ناباروری در مازندران

سرپرست اداره مامایی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مازندران با بیان اینکه تمام خدماتی که در مراکزخصوصی ناباروری در سطح استان  صورت می گیرد، در مراکز دولتی و زیر نظر پزشکان متخصص به صورت کامل ارائه می گردد، می افزاید: مراکز ناباروری تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران شامل سه مرکز خصوصی و یک مرکز دولتی است که کلیه خدمات درمان ناباروری به صورت فوق تخصصی در این مراکز ارائه می شود.

دکترعبادی یادآور می شود: مرکز دولتی در بیمارستان امام ساری واقع بوده و تنها مرکز ناباروری است که در این طرح حمایت مالی زوج های نابارور در آن اجرا و در بعضی موارد تا ۷۰ درصد و برخی از خدمات تا حدود ۹۰ درصد هزینه های درمانی پرداخت می شود.

وی درباره شرایط استفاده از این طرح می گیود: زوج هایی می توانند در این برنامه شرکت داشته باشند که ناباروری اولیه یا ثانویه داشته و سن خانم کمتر از ۴۲ سال و حداقل یکی از زوجین دارای تابعیت ایرانی و دارای بیمه پایه باشند. لازم به ذکر است که دارا بودن همه شرایط فوق برای بهره مندی از حمایت این برنامه، الزامی است.

دکترعبادی خاطرنشان می کند: بیماران تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره) به شرط ارائه معرفی نامه سازمان مربوطه می توانند از پوشش ۱۰۰ درصدی هر خدمتی که در این طرح ارائه می شود بر اساس تعرفه دولتی بهره مند شوند و در مورد سایر بیماران، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ۹۰ درصد تعرفه دولتی خدمت را به مراکز دولتی و غیر دولتی ارائه می دهد.

سهم یکسان زنان و مردان در ناباروری

سرپرست اداره مامایی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مازندران درباره دیدگاه اشتباهی که می گوید ناباروری مختص زنان است، خاطرنشان می کند: این باور باید اصلاح شود که ناباروری مختص به زنان است.

در ناباروری سهم زنان و مردان تقریباً یکسان است. همانقدر که فاکتورهای زنانه در ناباروری وجود دارد، همان حدود هم فاکتورهای مردانه منجر به ناباروری در زوجین مشاهده شده است.

در پژوهش‌های صورت گرفته حدود 12 و نیم درصد زوج‌های کشور دچار ناباروری اولیه هستند. ناباروری اولیه به این معناست که یک زوج به طور ذاتی نابارور هستند.

دکترعبادی می گوید: معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران راهبردهای عملیاتی از جمله: گسترش ارتقای رشد و تکامل همه جانبه کودکان، بهبود کمی و کیفی مراقبت مادران، رصد دقیق آمایش جمعیت و نرخ باروری در سطح دانشگاه و استان، توانمند سازی ذینفعان کلیدی و جمعیت هدف در راستای صیانت از جمعیت، پیشگیری و مدیریت ناباروری و تسهیل و ترویج در ازدواج جوانان را دردستور کار خود قرار داده است.

پای جمعیت لنگ می زند

این کارشناس جمعیت ادامه می دهد: منظور از نرخ باروری، کل تعداد فرزندانی است که جانشین والدین شوند. اگر این شاخص در حد 2 و یک دهم بچه یا کمتر باشد به معنای کاهش تدریجی جمعیت است.

دکترعبادی می افزاید: با مراجعه به ارقام مرکز آمار ایران در سال 1399 این رقم برای کل کشور یک و 65 دهم فرزند است که بیش از 0.4 فرزند کمتر از حد جانشینی است و برای استان مازندران، باروری کلی در سال 99 عدد یک و 10 دهم است که پائین ترین میزان بعد استان البرز و گیلان در کشور است.

وی تاکید می کند: عوامل موثر بر فرزندآوری که انتظار می رود مورد توجه مدیران، ائمه جمعه و جماعات، نخبگان، اساتید دانشگاه، اصحاب قلم و رسانه و هنرمندان قرار گیرد شامل فرهنگ سازی و افزایش دانش در سطح جامعه (فرهنگ سازی رسانه های عمومی و دستگاه های ناظر بر آن مانند صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) و ارتقای دانش جامعه درباره سیاست های جمعیتی، جمعیت مطلوب، خانواده و فرزند آوری سالم و صالح است.

تاخیر در ازدواج جوانان

سرپرست اداره مامایی دانشگاه علوم پزشکی مازندران بیان می کند: تعداد ازدواج در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران از سال 83 تا 87 سیر صعودی گرفت و در سال 88 به رقم 35 هزار و 978 ازدواج رسید. این رقم در سال های بعدی افت کرد بطوریکه در سال 99 حدود 21 هزار و 431 ازدواج داشتیم.

دکترعبادی با اعلام اینکه در سال 99 نیز میانگین سن ازدواج مردان در کشور 30 سال و در استان مازندران 31 سال و 4 ماه است، می گوید: میانگین سن ازدواج زنان درکشور 25 سال و در استان مازندران 26 سال و 6 ماه است.

وی اضافه می کند: درصدي از زوجين عليرغم تمايل به داشتن فرزند، به دلیل مشکلات ناباروری از اين امکان برخوردار نيستند. اين روند، با توجه به تاثير عوامل متعدد شناخته مانند آلاينده هاي محيطي، اشعه هاي موجود و نیز عوامل ناشناخته رو به افزايش است. و در این راستا پیش بینی می شود حدود 120 هزار زوج دارای مشکلات ناباروری در استان داشته باشیم.

دکتر عبادی یادآور می شود: بدیهی است که حل مشکل ناباروری زوجین، نه تنها به ارتقای سلامت جسمی آنان کمک خواهد کرد بلکه سبب خواهد شد تا سلامت زوجین نابارور و خانواده های آنان در سایر ابعاد اجتماعی، روانی و معنوی ارتقا یابد.

اشتغال بانوان و تنگناهای فرزندآوری

سرپرست اداره مامایی دانشگاه علوم پزشکی مازندران ادامه می دهد: فرهنگ و اعتقادات مذهبي جامعه ايران، جوانان را در صورت بهره مندي از برخورداري از حداقل هاي مورد نياز براي تشكيل خانواده نظير شغل، ‌درآمد مكفي و ‌مسكن به سمت ازدواج و تشكيل خانواده سوق مي دهد. براين اساس، با تامين موارد فوق الذكر بستر مناسب براي كاهش متوسط سن ازدواج و افزايش دوره سني مناسب بارداري و فرزند آوري فراهم مي کند.

دکتر عبادی خاطرنشان می کند: هرعاملی که بتواند باعث کاهش دغدغه های مادران نسبت به مسئولیت های دوگانه آنان از نظر مادری واشتغال همزمان گردد، می تواند بر تصمیم گیری زنان و خانواده ها نسبت به فرزندآوری تاثیرات مهمی را ایفا کند.

وی می افزاید: فراهم بودن تسهيلات و امكانات براي مادران بخصوص مادران شاغل در فرزند آوري آنها تاثير گذار است. عواملی مانند افزایش دوران مرخصی دوران بارداری و پس از زایمان، برخورداري همسران (پدران) از مرخصي فرزندآوری، فراهم شدن مکان هایی برای نگهداری کودکان در کنار محل کار و قابل قبول بودن هزینه های مهدکودک ها در مقایسه با درآمد خانوار نیز اثربخش هستند. بدیهی است که در فراهم نمودن اینگونه امکانات باید به هر دو بخش اشتغال دولتی و خصوصی توجه گردد.

این کارشناس جمعیت توضیح می دهد: پس از ابلاغ سیاست های کلی جمعیت و تغییر رویکردهای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در راستای ارتقای نرخ باروری کلی، "آموزش و مشاوره فرزندآوری" بعنوان یکی از خدمات با اولویت بالا در برنامه باروری سالم و جمعیت طراحی و مورد پیگیری قرار گرفته است.

دکتر عبادی می افزاید: در این راستا از سال 1393 به منظور پیشگیری و کاهش مشکلات ناشی از به تاخیر انداختن فرزندآوری و کاهش متوسط فاصله بین فرزندان، گروه هدف این آموزش ها شامل بی فرزند و تک فرزند تعیین و توسط ارایه دهندگان خدمات براساس دستور عمل های ابلاغی اجرایی شده است.

انتهای پیام/