سارا نصیری قادی / دکتری مدیریت آموزشی

به گزارش چامه شمال، نظارت آموزشی، ابزاری راهبردی برای ارتقای کیفیت و عدالت آموزشی است. اما این نظارت زمانی ثمربخش خواهد بود که با اصول حرفه‌ای، روان‌شناختی و محیطی منطبق باشد؛ به‌ویژه در بستر آزمون‌هایی چون امتحانات نهایی، آزمون‌های ورودی مدارس خاص (تیزهوشان، نمونه دولتی) و کنکور، که هر ثانیه تمرکز و آرامش، می‌تواند سرنوشت تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان را رقم بزند. متأسفانه گاهی در اجرا، شاهد اقداماتی هستیم که به‌جای تسهیل فرآیند، منجر به تشویش و تنش روانی دانش‌آموز می‌شود.

فرآیند نظارت و بازدید در نظام آموزشی، به‌ویژه در شرایط حساس مانند برگزاری آزمون‌های مهم، نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در تضمین کیفیت دارد. با این حال، شواهد میدانی حاکی از آن است که برخی از شیوه‌های بازدید، به‌جای حمایت از فرآیند آزمون، موجب استرس، اختلال در تمرکز، و حتی افت عملکرد دانش‌آموزان می‌شود.

بازدید مقام‌های مسئول گاه با همراهی چندین عکاس، فیلم‌بردار، خبرنگار و همکاران همراه برای "عرض ارادت" انجام می‌شود. صدای پا، قدم‌زدن میان صندلی‌ها، عکس‌برداری در حین آزمون، نگاه‌های ارزیابی‌گرایانه و ایستادن در نزدیکی دانش‌آموز، همه می‌توانند آرامش روانی داوطلبان را سلب کرده و عملکردشان را تحت‌تأثیر قرار دهند. در آزمون‌های تعیین‌کننده‌ای چون نهایی و تیزهوشان، که تمرکز و سرعت بسیار مهم‌اند، حتی لحظه‌ای اختلال محیطی، جبران‌ناپذیر است.

در برخی موارد، مراقبان بدون ابزار لازم وارد حوزه می‌شوند و ناچارند از خود دانش‌آموز خودکار یا لوازم دیگر درخواست کنند. همچنین، برای تسریع کار، برخی مراقبان در میانه آزمون اقدام به مُهر زدن، اخذ امضا و اثر انگشت می‌کنند. این اقدامات اگرچه در ظاهر ساده‌اند، اما دقیقاً در لحظاتی رخ می‌دهند که دانش‌آموز در اوج تمرکز است و می‌تواند باعث وقفه ذهنی و اضطراب ناگهانی شود.

تجربه نشان می‌دهد که در برخی حوزه‌ها، امکانات اولیه مانند آب آشامیدنی، تهویه مناسب، صندلی راحت یا سرویس بهداشتی تمیز فراهم نیست. از سوی دیگر، اگر دانش‌آموزی دچار حمله عصبی، افت فشار یا استرس شدید شود، معمولاً هیچ نیروی آموزش‌دیده‌ای برای مداخله روانی یا پزشکی در محل حضور ندارد.

با توجه به احتمال بروز بحران‌های روانی یا جسمی در برخی دانش‌آموزان در جریان آزمون‌های مهم، لزوم حضور یک فرد آموزش‌دیده در زمینه مشاوره، روان‌شناسی یا کمک‌های اولیه، در هر حوزه امتحانی احساس می‌شود. این نقش می‌تواند از طریق انعقاد تفاهم‌نامه میان آموزش و پرورش و سازمان‌هایی نظیر بهزیستی، دانشگاه‌های دارای گروه روان‌شناسی، یا هلال احمر تأمین گردد.

ممنوعیت استفاده از تلفن همراه در حین مراقبت به‌طور دقیق اجرا شود و حتی‌الامکان گوشی‌ها در محل مخصوص نگهداری قرار گیرد؛ تماس‌های تلفنی، زنگ گوشی، یا لرزش ممتد، به شدت تمرکز داوطلب را مختل می‌کند. مراقبین موظف به استفاده از کفش‌های نرم و بدون صدا باشند و در حین آزمون از راه‌ رفتن بی‌مورد، ایستادن کنار دانش‌آموزان، یا نگاه‌های خیره اجتناب کنند. بازدیدکنندگان (مدیران و مسئولان) نیز توسط ناظری مستقل هدایت شوند تا از توقف غیرضروری در حوزه، مکالمه، عکس‌برداری یا جلب توجه ناخواسته جلوگیری گردد.

نتیجه‌ اینکه نظارت، زمانی به تعالی کیفیت می‌انجامد که با کرامت انسانی، احترام به حقوق یادگیرنده و درک شرایط روانی محیط‌های حساس پیوند بخورد. آزمون‌های نهایی، تیزهوشان، و کنکور، نه صرفاً رویدادهای علمی، بلکه موقعیت‌هایی سرنوشت‌ساز برای دانش‌آموزان هستند. آرامش روانی، تمرکز کامل، و امنیت محیطی، نه یک امتیاز، بلکه حق مسلم داوطلبان است.

انتهای پیام/